Namazda öncelikle boyun eğme vardır. Kulluğun en alt limiti, kendinden gayrı bir ilah edinip, ona tapınma vardır. Kuran meallerinde genel olarak bazı ifadeler tapınmak şeklinde tercüme edilmişse de ben mecbur olmadıkça bunu kullanmamaya gayret ettim.

"Benim din anlayışım"a göre ben Allah'a tapınmak ifadesini doğru bulmuyorum. Kul Allah'a kulluk eder, ibadet eder. Bu yaptıklarını da karşısındaki varlığı mutlu etmek için değil, kendi özünden gelen Hak'ikati farkedip, kendinden O'na ait zahir olan kuvveleri geliştirip, O'nu daha da yakından tanımak, yeni özelliklerini keşfetmek, tanıdıkça hatırlamaya başladığını idrak etmek, kalbinin giderek daha da mutmain olması, giderek daha da huzura kavuşması, dünyada iken cenneti bulabilmesi, madde yükünden sıyrılıp, belini büken ağırlıklardan kurtulup, hafiflemek için, arınmak için bu çalışmaları/ibadetleri yapar.

Namaz da böyledir. Dediğim gibi alt limiti, boyun eğmektir. Boyun eğen, "benlik"inden vazgeçer, bu egosu ile bir savaştır, nefsine karşı verdiği bir mücadeledir, günde en az beş vakit bu dünyayı elinin tersi ile arkasına atmaktır, maddeden manaya yönelmektir, vazgeçebilmektir, aslında kendine ait olmayan mülklerden, kimliklerden, makamlardan vazgeçebilmektir, işçisiyle, kölesiyle, efendisiyle aynı toprağa, yan yana secde edebilmektir, Bir'e erebilmektir, kendini unutmaktır, sevdiğini, malını, mülkünü, canını unutmaktır. Vazgeçebildiğiniz kadar özgürleşir, vazgeçebildiğiniz kadar hafiflersiniz.

Namaz kılmaktan farklı olarak namazı ikame etmek böyledir. O yüzden boyun eğmek, tüm bunlardan vazgeçmek herkesin harcı değildir, ağır gelir. Bunları takliden yapanlara da bunları "yaşamak" ağır gelir!